Moskova konser salonu saldırısı: IŞİD neden Rusya'yı hedef alıyor? | IŞİD/IŞİD Haberleri
Cuma günü Sovyet döneminden kalma bir rock grubunun konseri öncesinde Moskova'daki Crocus Belediye Binası'nda konsere gidenlere düzenlenen küstahça saldırı sonrasında 115'ten fazla kişi öldü ve yaklaşık 120 kişi de yaralandı.
Kamuflaj üniforması giyen saldırganların, ölümcül saldırının ardından çatısı çöken ve alevler içinde kalan konser salonuna ateş açtığı ve patlayıcı madde attığı bildirildi.
Rusya'nın Interfax haber ajansının Cumartesi günü erken saatlerde bildirdiğine göre, silahlı saldırıya doğrudan katılan dört kişi de dahil olmak üzere 11 kişi gözaltına alındı.
Reuters haber ajansına göre, IŞİD'in Horasan Eyaleti İslam Devleti olarak da bilinen Afgan kolu ISKP (IŞİD-K) saldırının sorumluluğunu üstlendi ve ABD yetkilileri bu iddianın gerçekliğini doğruladı.
İşte grup ve onların Moskova saldırısının olası nedenleri hakkında bildiklerimiz.
IŞİD'in Afganistan kolu
Horasan Eyaletindeki IŞİD (IŞİD), ISKP (IŞİD-K olarak da bilinir), IŞİD'in en aktif bağlı kuruluşlarından biri olmaya devam ediyor ve unvanını bir zamanlar Afganistan, İran, Pakistan ve Türkmenistan bölgelerini kapsayan bölgedeki eski bir halifelikten alıyor.
Grup, 2014'ün sonlarında doğu Afganistan'dan ortaya çıktı ve Pakistan Taliban'ından ayrılan savaşçılardan ve merhum IŞİD lideri Ebu Bekir el Bağdadi'ye bağlılık sözü veren yerel savaşçılardan oluşuyordu.
Grup o zamandan beri vahşet eylemleriyle korkunç bir üne kavuştu.
Askeri analist ve eski Türk ordusu albayı Murat Aslan, IŞİD'in Afganistan kolunun “radikal ve sert metodolojileriyle” tanındığını söyledi.
“Hedef seçme konusunda ideolojilerinin onlara ilham verdiğini düşünüyorum. Öncelikle Rusya Suriye'de ve IŞİD'le mücadele ediyor. [ISIL] Amerika Birleşik Devletleri gibi. Bu, bu tür ülkeleri düşman olarak gördükleri anlamına geliyor” dedi.
“Şu anda Moskova'dalar. Daha önce İran'daydılar, belki başka başkentlerde de çok daha fazla saldırı göreceğiz” diye ekledi.
Afganistan'daki üyeliğinin 2018'deki zirveden bu yana azaldığı söylense de savaşçıları hâlâ Taliban'ın Afganistan'daki otoritesine yönelik en büyük tehditlerden birini oluşturuyor.
Grubun önceki saldırıları
IŞİD-K savaşçıları, 2021 yılında Kabil havaalanı dışında en az 175 sivilin ölümüne, 13 ABD askerinin ölümüne ve onlarca kişinin yaralanmasına neden olan saldırıların sorumluluğunu üstlendi.
IŞİD bağlantılı örgüt daha önce Mayıs 2020'de Kabil'deki bir doğumhaneye düzenlenen ve aralarında kadınlar ve bebeklerin de bulunduğu 24 kişinin ölümüne yol açan kanlı bir saldırı düzenlemekle suçlanmıştı. Aynı yılın Kasım ayında grup Kabil Üniversitesi'ne saldırı düzenleyerek en az 22 öğretmen ve öğrenciyi öldürdü.
Eylül 2022'de grup, Kabil'deki Rus büyükelçiliğine düzenlenen ölümcül intihar saldırısının sorumluluğunu üstlendi.
Geçen yıl İran, grubu Şiraz'ın güneyindeki büyük bir türbe olan Şah Çeragh'a düzenlenen ve en az 14 kişinin ölümüne ve 40'tan fazlasının yaralanmasına neden olan iki ayrı saldırıdan sorumlu tutmuştu.
ABD, bu yılın Ocak ayında İran'da düzenlenen eşgüdümlü intihar saldırılarında güneydoğu İran'ın Kerman kentinde yaklaşık 100 kişinin ölmesinden önce grubun saldırı düzenlemeye hazırlandığını doğrulayan iletişimleri ele geçirdiğini iddia etti. Kerman saldırılarının sorumluluğunu IŞİD-K üstlendi.
IŞİD Rusya'ya neden saldırıyor?
Savunma ve güvenlik analistleri, grubun Rusya'nın Müslümanlara uyguladığı baskı iddiaları nedeniyle son yıllarda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yönelik propagandasını hedef aldığını söylüyor.
Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde bulunan bir düşünce kuruluşu olan Observer Research Foundation'ın Stratejik Araştırmalar programından Kabir Taneja, Al Jazeera'ye Rusya'nın bu tür gruplar tarafından “Müslümanlara karşı haçlı seferi yapan bir güç” olarak görüldüğünü söyledi.
The IŞİD Peril kitabının yazarı Taneja, “Rusya, başından beri sadece ISKP'nin (IŞİD-K) değil, IŞİD'in de hedefi oldu” dedi.
“İSKP saldırdı [the] Rusya'nın 2022'de Kabil'deki büyükelçiliği ve aylar boyunca Rus güvenlik kurumları, hem Rusya'da hem de sınırları çevresindeki, özellikle Orta Asya ve Kafkaslar'daki IŞİD yanlısı ekosistemleri bastırma çabalarını artırdı” dedi.
Mart ayı başlarında, Rusya'nın FSB olarak bilinen Federal Güvenlik Servisi, IŞİD'in Moskova'daki bir sinagoga saldırma planını engellediğini açıklamıştı.
IŞİD ve Rusya, Moskova'nın hava gücünün ve Beşar Esad rejimine verdiği desteğin, iç savaşın ilk yıllarında IŞİD savaşçılarının elde ettiği kazanımları geri püskürtmede kritik öneme sahip olduğu Suriye gibi diğer savaş alanlarında da uzun süredir düşmanlar. Rus güçleri ayrıca Suriye'deki insan hakları grupları ve diğer muhalif cepheler tarafından bombalama kampanyaları yoluyla sivillere karşı hak ihlalleri ve aşırılıklarda bulunmakla suçlanıyor.
Taneja, Moskova'nın İsrail'le olan yakın ilişkilerinin de IŞİD'in ideolojisine aykırı olduğunu söyledi.
Al Jazeera'ye “Yani bu sürtüşme ideolojik olarak yeni değil ama taktiksel olarak çok yeni” dedi.
Başka bir faktör daha var: Büyük ölçüde dünyanın ilgisinden uzakta olan silahlı grup, Suriye ve İran'daki başarısızlıkların ardından yeniden müthiş bir güç haline geldi.
“Afganistan'da ISKP'nin gücü önemli ölçüde arttı… ve sadece ISKP değil, IŞİD de orijinal operasyon bölgeleri olan Suriye ve Irak'ta da görülüyor. [an] Taneja, operasyonel yeteneklerde artış olduğunu söyledi. Bugün, “siyasi, taktik veya stratejik olarak olmasa da ideolojik olarak güçlü, artık o kadar güçlü” diye ekledi.
Bunun dikkati dağılmış bir dünya için zorluk oluşturduğunu söyledi.
Taneja, “Büyük güç rekabetinin ve küresel jeopolitik çalkantının terörle mücadeleyi ikinci plana attığı bir dönemde bununla nasıl mücadele edileceği büyük sorudur” diye ekledi.
Rusya'daki önceki saldırılar
Moskova ve diğer Rus şehirleri daha önceki saldırıların hedefi olmuştu.
2002 yılında Çeçen savaşçılar, Rus birliklerinin Çeçenistan'dan çekilmesini ve Rusya'nın bölgedeki savaşının sona ermesini talep ederek Moskova tiyatrosu Dubrovka'da 900'den fazla kişiyi rehin aldı.
Rus özel kuvvetleri, çatışmayı sona erdirmek için tiyatroya saldırdı ve 130 kişi öldü; bunların çoğu, güvenlik güçlerinin Çeçen savaşçıları bilinçsiz bırakmak için kullandığı gaz nedeniyle boğuldu.
Rusya'daki en ölümcül saldırı, Çeçenya'nın Rusya'dan bağımsızlığını isteyen Çeçen silahlı grubunun üyeleri tarafından 2004 yılında Beslan'da gerçekleştirilen okul kuşatmasıydı. Kuşatmada 186'sı çocuk 334 kişi hayatını kaybetti.