Türkiye Suriye operasyonunu planlarken İran’ın bölgesel erişimi test edildi | Haberler

Tahran, İran – İran, Türkiye’nin, Tahran’ın yakın bölgesel müttefiki Suriye’de Kürt isyancılara karşı yeni bir askeri operasyon başlatması yönündeki uyarısı üzerine diplomatik çabalarını artırdı.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz birkaç ay içinde, askeri ve güvenlik hazırlıkları biter bitmez Ankara’nın Türkiye sınırına yakın en az iki Suriye kentinde – Tel Rıfat ve Münbiç’te “terörist” Kürt silahlı grupları hedef alacağını söyledi.

Erdoğan, 30 kilometrelik (18 mil) bir “güvenli bölge” oluşturmak ve Ankara’nın “terörist” bir grup olarak gördüğü ABD destekli silahlı grup Halk Savunma Birlikleri (YPG) ile mücadele etmek istiyor. Ankara, YPG’nin on yıllardır Türk hükümetine karşı kanlı bir silahlı kampanya yürüten Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile bağlantılı olduğunu söylüyor. PKK, Türkiye’nin yanı sıra ABD ve Avrupa Birliği tarafından “terörist” bir grup olarak adlandırılıyor.

ABD’nin YPG ile bağlantılı Suriye Demokratik Güçlerini (SDG) silahlandırması, Ankara ile Washington arasındaki ilişkileri yıprattı. SDG, IŞİD’e (IŞİD) karşı mücadelede ön saflarda yer aldı.

İran, Rusya ile birlikte Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hükümetinin en büyük askeri destekçisi olduğu için Türkiye’nin planlanan hamlesine karşı çıkıyor.

İran, Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi’nin bölgesel diplomasi çabası sırasında Türkiye ile ilişkileri genişletme planları kapsamında “dengeli” bir dış politika izliyor.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amirabdollahian, geçen Haziran ayında Ankara’da Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmede yumuşak bir ton sergiledi.

Amirabdollahian, Çavuşoğlu ile düzenlediği ortak basın toplantısında gazetecilere verdiği demeçte, “Türkiye’nin güvenlik endişelerini ve Suriye topraklarının bazı kısımlarında özel bir operasyon olasılığı hakkında konuşmalarını anlıyoruz” dedi.

Ancak Cumartesi günü Şam’a yaptığı bir gezide Amirabdollahian, Esad’a Tahran’ın askeri bir çözüme karşı olduğunu ve durumu ancak diyalogun çözebileceğine inandığını söyledi. İran, Suriye ile Türkiye arasındaki “yanlış anlamaların” çözülmesine yardımcı olmak için arabuluculuk yapmaya çalışacağını söyledi.

ABD ayrıca, bölgesel istikrarı baltalayabileceğinden korktuğu için, 2016’dan bu yana birçok başka saldırı sırasında toprak kazanımları üzerine inşa edilecek olan planlanan askeri operasyona da karşı çıktı.

Bu arada SDG, böyle bir operasyonun kuzeydoğu Suriye’deki IŞİD savaşçılarıyla mücadele çabalarını baltalayacağı ve Suriye ordusuyla işbirliği içinde buna direnecekleri konusunda uyardı.

Kürt savaşçılar meselesi, Erdoğan’ın Finlandiya ve İsveç’in Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sırasında NATO’ya katılma teklifine karşı çıkmasında da önemli bir kilit noktaydı.

Türkiye muhalefetini ancak geçen hafta Kuzeyli ülkelerin Kürt silahlı grupları desteklemeyi durdurmayı ve Türkiye’nin “terörist” olarak kabul ettiği düzinelerce kişiyi iade etmeyi kabul etmesinden sonra bıraktı. Erdoğan, vaatlerini yerine getirmedikçe üyelik tekliflerinin Türk parlamentosu tarafından onaylanmayacağını söyledi.

Suriye’den yeni gelenler arasında Türkiye’de göçmen karşıtı duygular yükselirken, Erdoğan sınırına yakın Suriye’ye birçok mülteciyi yerleştirmeyi umduğu için Kürt güçlerine karşı mücadelenin mültecilerle ilgili bir bileşeni de var.

‘İçselleştirilmiş Kürt sorunu’

Yaklaşan Türk askeri operasyonu, gelecek yıl yapılacak genel seçimlerin arka planında yer alıyor. Erdoğan, ekonomik zorluklar, enerji endişeleri, göçmen karşıtlığı ve kadına yönelik şiddetin artması nedeniyle yeniden seçilmek isteyecek.

Tahran’daki Tarbiat Modares Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler bölümünde yardımcı doçent olan Vali Golmohammadi’ye göre, Erdoğan son on yılda seçmenleri seçimlerden önce çekmek için dış politika meselelerinden yararlandı.

Al Jazeera’ya verdiği demeçte, “Özellikle son beş yılda Erdoğan’ın politikalarından biri, Türk milliyetçilerinin oylarını kazanmak için Türkiye’nin kuzey Suriye ve Irak’taki Kürtlerle ilgili güvenlik sorunlarını içselleştirmek oldu” dedi ve Erdoğan’ın müttefiki milliyetçi MHP olduğunu da sözlerine ekledi. parti, mecliste önemli bir sandalye payına sahip.

Goldmohammadi, Türkiye’nin Kürt savaşçılara yönelik son hamlesinde İran’ın kendisini “istenmeyen bir gerilim çemberi” içinde bulduğunu ve Ankara ile bir çatışmadan kaçınmayı tercih ettiğini söyledi.

“Belki de Amirabdollahian’ın Ankara ziyareti, ikili ilişkilerde Türkiye’nin Suriye’deki olası operasyonunun gerektirebileceği ve istenmeyen bir askeri çatışmanın önlenebileceği hassasiyetlerinin belirlenmesine yardımcı olması açısından önemliydi” dedi.

“Bu gezi çoğunlukla çatışma çözümünden ziyade çatışma yönetimi ile ilgiliydi.”

Bununla birlikte, aynı zamanda, doğrulanmayan raporlar, Tahran’ın, olası bir Türk operasyonunun ana hedefi olan Tel Rıfat’a yakın Halep ve çevresinde olası bir askeri seferberlik için Suriyeli ve Suriyeli olmayan müttefikleriyle görüştüğünü gösteriyor.

İkili ve bölgesel hususlar

Öte yandan Tahran, ikili ilişkileri geliştirmeyi amaçladığı için Ankara ile mümkün olduğunca gerilimden kaçınmak istiyor.

Ankara ziyareti sırasında Amirabdollahian, Tahran’ın onlarca yıllık bir işbirliği yol haritasını perçinlemeye yönelik tekliflerini sundu.

İran ve Türkiye zaten büyük ticaret ortakları ve İranlılar vizesiz seyahatin keyfini çıkardıkları ve son yıllarda en çok emlak satın alan kişiler oldukları için Türkiye’nin turizm ve konut sektörlerine destek sağlıyor. Washington’un 2018’de nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından İran’a yönelik uluslararası yaptırımlar nedeniyle ikili ticaret 2020’de 1 milyar dolara kadar düştü. 2021’in sonunda ise 5.5 milyar dolara yükseldi.

Ancak iki ülkenin ticaret hacmi, İran’ın petrol ve gaz ihracatının ABD yaptırımları ve üretim limitleri nedeniyle önemli ölçüde azalması nedeniyle 2012’deki 21 milyar dolarlık önceki zirvelerden çok uzak. Batı baskılarına rağmen.

Ancak bu, Türkiye’nin İran’ın bazı başlıca bölgesel rakipleriyle bağlarını güçlendirme çabaları nedeniyle karmaşıklaşıyor.

İsrail’in geçici başbakanlığını devralan Yair Lapid, ilişkileri normalleştirmeye yönelik yeni çabaların ortasında geçen hafta Türkiye’deydi. Ziyaret aynı zamanda Türkiye’nin İran’ın İstanbul’da İsraillileri öldürme planını bozduğunu söylediği bir zamanda gerçekleşti, Tahran bunu “gülünç” olarak nitelendirdi.

Savunmasız ekonomisine yardımcı olacak yatırımlara şiddetle ihtiyaç duyan Türkiye, yakın zamanda İranlı rakipleri Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin liderlerini de ağırladı.

‘Çıkar çatışması’

Türkiye ilişkileri analisti ve TRT World’ün editörü Yusuf Erim’e göre, Türkiye’nin normalleştiği ülkeler, Ankara’nın İran’a karşı daha sert bir pozisyon almasını ve gelecekte ABD’nin bölgesel varlığının daha az olacağı beklentileri arasında güvenlik sağlayıcı rolü üstlenmesini umut edecek. büyük.

İran, Türkiye’yi tarafsız tutmak ve bunu başarmak için iki taraflı çıkar alanlarını ve elindeki diplomatik araçları kullanmak isteyeceğini söyledi.

Erim, “Bu nedenle, özellikle Irak ve Suriye gibi Ankara için büyük ulusal güvenlik endişeleri olan bölgelerde İran’dan Türkiye’ye karşı daha fazla anlayış ve uzlaşma görmeyi kesinlikle bekliyorum.” Dedi.

“Türkiye bölgede daha büyük bir rol ve daha fazla etki istiyor. İran bu alanı yaratmazsa, İran’ın bölgesel rakiplerinin Türkiye’yi kendilerine daha da yakınlaştırmak için kesinlikle yararlanacakları bir çıkar çatışması olacak.”

Bu bağlamda, Amirabdollahian’ın Ankara’daki yorumlarının İran’ın Kürtlere karşı yeni bir Türk askeri harekâtına bir dereceye kadar müsamaha gösterebileceğini, ancak bunun kapsamını diyalog yoluyla sınırlamak isteyeceğine işaret ettiğine inanıyor. YPG, Esad liderliğindeki hükümete yakınlaşıyor.

Erim, “İran’ın YPG’yi Şam’a yaklaştırırken Türkleri askeri operasyonun kapsamını sınırlandırabileceği bir senaryo, Tahran ve Esad rejimi için büyük bir kazanç olur” dedi.

Kuzey Suriye’deki artan Türk varlığı, Tahran ve Şam’ın istediği gibi olmasa da, bunu başka yerlerde kazanç elde etmek için kullanabileceklerini de sözlerine ekledi.

YPG’yi dağıtıp rejim ordusuna katmak ve birliklerini Türkiye sınırından uzaklaştırmak, Ankara’nın gelecekteki güvenlik endişelerini de hafifletme avantajına sahip olacaktır.”