Türkiye kayak merkezindeki otel yangını felaketine ne sebep oldu?

Pazartesi günü erken saatlerde Grand Kartal Otel'de en az 76 kişinin ölümüne yol açan yangın, Türk tarihindeki en ölümcül felaketlerden biri.

Hayatta kalanlardan bazıları herhangi bir alarm duymadıklarını söylerken, uzmanlar da BBC'ye, yangından korunma sistemlerinin düzgün çalıştığı bir otelde bu kadar yüksek bir ölüm oranının beklenmediğini söyledi.

Türkiye'nin popüler Kartalkaya kayak merkezindeki 12 katlı otel, her yıl onbinlerce ziyaretçiye ev sahipliği yapıyor; bu nedenle Türkler, iki haftalık okul tatilinin başlangıcında böylesine korkunç bir trajedinin nasıl yaşanabileceğini bilmek istiyor.

İçişleri bakanı, yangının dördüncü kattaki restoran alanında saat 03:27'de (00:27 GMT) başladığını ve itfaiyecilerin 45 dakika içinde olay yerine geldiğini söyledi.

Hayatta kalanlardan bazıları bir saat kadar önce duman kokusu aldıklarını anlattılar.

Kültür ve Turizm Mehmet Nuri Ersoy, otelin “itfaiye tarafından verilen” yangın yeterlilik belgesine sahip olduğunu söyledi.

Ancak itfaiye teşkilatının 2007'den bu yana olumlu bir rapor yayınlamadığını söyleyen yerel belediye başkanı Tanju Özcan bu duruma itiraz etti.

Hayatta kalanlardan bazıları herhangi bir alarm duymadıklarını söylerken, otelin yangın söndürme sistemlerinde yetersizlik olduğu iddiaları da var.

Otelin üçüncü katında kaldığını söyleyen Atakan Yelkovan, “Eşim yangının kokusunu aldı” dedi.

“Biz diğerlerinden daha erken indik. Alarm çalmadı… İtfaiyenin gelmesi yaklaşık bir buçuk saat sürdü. Bu arada dördüncü ve beşinci katlar yanıyordu. Üst katlardaki insanlar çığlık atıyordu.”

Üst katlarda bulunan bazı misafirler yatak takımlarıyla kaçmaya çalışırken, bazıları da atlayarak ölüme gitti.

Eylem Şentürk, binadan çıkana kadar yangın alarmının çalmadığını söyledi. Kocası dumandan dolayı otelin verandasından atlamak zorunda kaldı: “Hayatta kaldığımız için çok şanslıyız.”

BBC bu iddialarla ilgili olarak otelin yöneticileriyle iletişime geçmeye çalıştı ancak şu ana kadar herhangi bir yanıt alamadı.

Türkiye'deki soruşturma kapsamında aralarında otel sahibinin de bulunduğu 9 kişi gözaltına alındı.

Otel yöneticileri, kayıpların yasını tuttuklarını ve yetkililerle tam işbirliği içinde olduklarını belirten bir bildiri yayınladı.

Uzmanlar, yangın sistemlerinin tamamen çalışır durumda olduğu bu kadar büyük bir binada, yangın dedektörlerinin saniyeler içinde yangına müdahale etmesinin ve yangın kontrol paneline uyarı göndermesinin beklendiğini söylüyor.

Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı Başkanı Kazım Beceren BBC'ye şöyle konuştu: “İyi bir işletmede, bu panelden haftanın yedi günü 24 saati sorumlu birinin olması gerekir.”

Ölü sayısının da oldukça yüksek olması başka soruları da beraberinde getiriyor.

Yangın güvenliği planlaması üzerinde çalışan Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof.

“Yapı yangına karşı doğru tasarlanırsa, kaçış yolları bulunursa ve duman doğru şekilde tahliye edilirse yangını can kaybı olmadan atlatmak mümkün.”

İçişleri bakanı iki yangın merdiveni olduğunu söyledi ancak bunların iyi standartta olmadığına dair belirtiler var.

Bolu Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) yetkilisi Erol Perçin, yangının yayılma şeklinin yangın ihbar, algılama ve söndürme sistemlerinin mevcut olmayabileceğini gösterdiğini söyledi.

Binanın dış ahşap cephesinin %100 yangına dayanıklı olması gerektiğini ancak durumun böyle görünmediğini söyledi.

Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı Başkanı BBC'ye yaptığı açıklamada, yangının boyutunun “yangın sisteminin ya mevcut olmadığını ya da standartlara uygun tasarlanmadığını” gösterdiğini söyledi.

O dönemde Grand Kartal Otel'de 238 kişi kalıyordu.

Kazım Beceren, yangın güvenlik sistemlerinin her katın 3 dakikada boşaltılması hedefiyle tasarlandığını, ideal şartlarda 200'den fazla kişinin bulunduğu bir tesisin 15 ila 30 dakikada tahliye edilebileceğini söyledi.

Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı başkanına göre, alarm çaldığında yangın kontrol panelinden sorumlu kişinin bölgeyi kontrol etmesi bekleniyor.

Yanlış alarm belirtisi yoksa veya ikinci bir dedektör uyarı gönderirse, yangın alarmları normalde bina genelinde etkinleştirilir.

Düzgün kurulan bir sistemde insanlar, işitme engelliler için yanıp sönen ışıklar veya uyuyanlar için sesli uyarılar ile anons yapılarak en yakın yangın çıkışlarına yönlendirilmektedir.

Yangınlar çok hızlı yayılabileceğinden sprinkler sistemleri erken müdahale açısından son derece önemli görülmektedir.

Yedek güç kaynağı da öyle. Yangından korunma yönetmeliklerine göre, acil çıkışları gösteren tabelalar ve bu çıkışlara giden yolları gösteren ışıklar, elektrik kesintisi olsa bile bir ila üç saat arasında çalışmak zorundadır.

Bolu'daki mühendis ve mimarlar sendikası yaptığı açıklamada, bu büyüklükteki binalarda “otomatik yağmurlama sisteminin zorunlu olduğunu” söyledi.

“Otelin internet sitesinde yer alan fotoğraflarda 2008 yılında kurulması gereken otomatik yağmurlama sisteminin kurulmadığı görülüyor. Bu arıza nedeniyle yangın hızla yayıldı ve can kayıpları yaşandı.”

BBC Türkçe, ne binanın ahşap kaplaması ne de otelin yangın söndürme sistemi ile ilgili iddiaları bağımsız kaynaklarca doğrulayamadı.

En büyük sorulardan biri de otelin yangın sistemlerinin uygun şekilde denetlenip denetlenmediğidir.

Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan, otelin ilçe sınırlarının dışında olmasından Turizm Bakanlığı'nın sorumlu olduğunu söyledi. Erol Perçin de kabul etti.

Belediye Başkanı, Bolu Belediyesi'nin otelin yanmaz olduğuna dair en son 2007 yılında rapor verdiğini, o tarihten bu yana böyle bir denetimin yapılmadığını söyledi.

Ancak Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Nuri Ersoy, otelin “itfaiye tarafından verilen” yangın yeterlilik belgesinin bulunduğunu ve denetimlerin kendilerine ait olduğunu söyledi.

Değişen mevzuat nedeniyle nispeten eski yapıların incelemeye alınması yönünde çağrılar da yapıldı.

Yıldız Teknik Üniversitesi'nden Prof. Atayılmaz, “Otel, rezidans, huzurevi, kreş gibi kalabalık yerlerde mevcut standartlara uymayan mekanların faaliyeti durdurulmalı” diyor.