Kürt lideri Ocalan PKK'ya dağılmasını söyledi, şunları söyledi: İşte bilmeniz gerekenler | Kürt Haberleri

Kürdistan İşçi Partisi (PKK), Türk devletine karşı 40 yıldan fazla silahlı mücadeleden sonra dağıldığını söylüyor.

Duyuru, PKK'nın, hapsedilen kurucusu Abdullah Ocalan'ın “Appo” olarak da bilinen Abdullah Ocalan'ın Şubat ayında silahsızlandırılması çağrısında bulunan Cuma günü Kuzey Irak'ta Kongresini düzenledikten sonra geldi.

Tarihinin çoğu için PKK, Turkiye, Avrupa Birliği ve ABD tarafından bir terörist grup olarak etiketlendi. Yıllarca Kürt özerkliği için savaştı, şimdi ilan edilen bir kavga.

Ocalan ve PKK'nın neden silahlı mücadelelerini bıraktıkları hakkında bilmeniz gereken tek şey budur.

Abdullah Ocalan kimdir?

Ocalan, 4 Nisan 1948'de Turkiye'nin Kürtçilik kısmı olan Sanliurfa, Omerli'de fakir bir Kürt çiftçilik ailesinde doğdu.

Oradaki üniversitede siyaset bilimi okumak için Ankara'ya taşındı, burada siyasi olarak aktif hale geldi; Biyografiler, marjinalleşme duygusu ile Turkiye'deki birçok Kürt'in hissettiğini söylüyor.

1970'lerin ortalarında Kürt milliyetçiliğini savunuyordu ve 1978'de PKK'yı bulmaya devam etti.

Altı yıl sonra grup, komutası altında Turkiye'ye karşı ayrılıkçı bir isyan başlattı.

Ocalan, PKK üzerinde mutlak bir yönetime sahipti ve kan ve inanca göre Kürt kurtuluşu mücadelesini tekelleştirerek rakip Kürt gruplarını damgalamak için çalıştı: PKK ve Kürt bağımsızlık mücadelesi Aliza Marcus.

O sırada Kürtlerin dillerini konuşma, çocuklarına Kürt isimleri verme veya milliyetçiliğin herhangi bir ifadesini gösterme hakkı reddedildi.

Ocalan'ın otoriter yönetimine rağmen, karizması ve Kürt haklarının bir şampiyonu olarak konumlandırılması, Turkiye'deki çoğu Kürt'i onu sevmeye ve saygı duymaya yönlendirdi ve ona amca anlamına geliyordu.

Silahlı isyan nasıldı?

Şiddetli.

1984 ve 2024 yılları arasında 40.000'den fazla insan öldü ve binlerce Kürt güneydoğu Turkiye'deki şiddetten daha kuzeyde şehirlere kaçtı.

1980'ler ve 90'lar boyunca Ocalan, o zamanki Assad rejimi ve Turkiye arasında bir gerginlik kaynağı olan komşu Suriye'den operasyonlara liderlik etti.

PKK, 1980'lerin sonunda ve 90'ların başında başlayan acımasız taktiklere başvurdu. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nin 2007'den itibaren bir raporuna göre, Ocalan yönetimindeki grup, yabancı turistleri kaçırdı, intihar bombalama operasyonlarını kabul etti ve Avrupa'daki Türk diplomatik ofislerine saldırdı.

Belki de daha da kötüsü, PKK, gerilla savaşında gruba yardım etmeyen Kürt sivilleri bastıracaktı.

Ocalan görüşlerini değiştirdi mi?

Sonunda, yakalandıktan on yıldan fazla bir süre sonra.

1998'de Ocalan, Türkçe'nin onu yakalama tehdidi nedeniyle Suriye'den kaçmak zorunda kaldı. Bir yıl sonra Türk ajanları, ABD'den alınan Intel sayesinde Kenya'nın Nairobi kentinde bir uçakta tutukladı.

Turkiye'ye geri getirildi ve ölüm cezasını verdi, ancak Turkiye 2004'te AB'ye üye olmak amacıyla ölüm cezasını kaldırdıktan sonra cezası hapse değiştirildi.

2013 yılına gelindiğinde Ocalan, ayrılıkçılık konusundaki tutumunu değiştirdi ve artık silahlı isyanın etkinliğine inanmadığını söyleyerek kapsamlı Kürt hakları ve Turkiye'de daha fazla bölgesel özerklik için lobi yapmaya başladı.

Bu radikal değişim, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığındaki PKK ile İktidar Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Partisi) arasında titrek bir barış sürecinin başlamasına yol açtı.

Barış süreci Kürtler için bazı özgürlüklere yol açtı, ancak 2015 yılında Hükümet ve PKK arasında, kısmen partinin iç savaşı sırasında komşu Suriye'de bir Kürt Statelet yaratmaya çalıştığı korkusu nedeniyle savaştı.

O zamanlar, Güney Turkiye'den birçok Kürt, Suriye'ye oradaki Kürtlerin IŞİD'e (IŞİD) karşı savaşmasına yardım etmek için ayrıldı.

2015 yılında AK Partisi, PKK ile ilgili herhangi bir barış sürecine kararlı bir şekilde karşı çıkan aşırı sağ milliyetçi hareket partisi (MHP) ile yeni bir ittifak kurmuştu.

Bu barış sürecinde farklı olan nedir?

Silahsızlanmasını açıklarken PKK, “halkımızın inkar ve imha politikasını bozarak ve Kürt meselesini demokratik siyaset yoluyla çözülebileceği bir noktaya getirerek“ tarihsel misyonunu tamamladığını ”söyledi.

Ancak analistler, kararın arkasında başka nedenler olduğunu savunuyorlar.

Turkiye uzmanı ve Brüksel'deki Carnegie Europe'da kıdemli üyesi olan Sinan Ulgen'e göre, PKK ve bölgedeki Kürt müttefikleri, son gelişmelerden daha önce olduğundan daha savunmasız.

Ulgen, “PKK'nın silahlı mücadelesinden vazgeçmesinin nedeni, uluslararası bağlamdaki değişiklikle ilgisi var” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump, Suriye'yi dış politika için “stratejik bir odak noktası” olarak görmüyor ve bu nedenle, IŞİD'e karşı mücadele sırasında olduğu gibi ülkedeki Kürt silahlı grupları desteklemeye devam etmesi olası değil.

Buna ek olarak, Suriye'deki yeni hükümet, şimdi aşılanan Esad rejiminin aksine Turkiye ile iyi durumda.

Bu yeni ilişki, PKK ve Suriyeli dalı olan Demokratik Birlik Partisi'nin (PYD) Suriye-Turkiye sınırı boyunca faaliyet gösterme yeteneğine önemli ölçüde zarar verebilir.

Turkiye takip edecek mi?

Siyasi iklim bunun için olgun görünüyor.

AK Partisi ve rakip Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) gibi ana siyasi partiler, yeni bir barış sürecini sesli veya zımnen desteklediler.

Ancak, yeni bir barış süreci için pencereyi yaratan Kürtlerin herhangi bir açısına karşı uzun zamandır karşıt olan MHP idi.

Nisan 2024'te MHP lideri Devlet Bahceli, Ocalan'ı olası şartlı tahliye karşılığında Turkiye'nin parlamentosu önünde “terörizm” ten vazgeçmeye davet etti.

Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü (SWB) ile Turkiye konusunda uzman olan Sinem Adar, “Bahceli… inanılmazdı” dedi.

Uzmanlar Al Jazeera'ya verdiği demeçte, Bahceli'nin kalp değişikliği muhtemelen koalisyon ortağı Erdoğan'a yardım etmek ve bir sonraki ulusal seçimleri kazanmasına yardımcı olmaktır.

Anayasa kapsamında Erdoğan, Parlamentoda 600 oydan 360'a ihtiyaç duyan erken bir seçim çağrılmadıkça başka bir dönem için koşamaz.

Kürt delegelerinin oylarını Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi'nden (DEM) MHP-AK Partisi İttifakının oylarına eklemek için, “[Erdogan] Parlamentodaki siyasi destek tabanını mevcut iktidar ittifakının üzerinde ve üstünde genişletmesi gerekiyor ”dedi.

Ocalan'a şimdi ne olacak?

Ulgen, serbest bırakılıp serbest bırakılmayacağı belirsiz, ancak hapishane koşullarının önemli ölçüde iyileşebileceğini söyledi.

Yetkili, hükümetin Ocalan'ın özgürlüklerini kademeli olarak artırmayı tercih edeceğini, böylece destek tabanının ve daha geniş halkın tepkilerini ölçebileceğini söyledi.

Turkiye'deki birçok insan hala Ocalan'ı bir “terörist” olarak görüyor ve onu bu kadar çok kişinin hayatını alan bir çatışma için suçluyor.

“Bence hükümet Ocalan'ın özgürleşmesine izin vermeden önce suları test etmek istiyor,” dedi Ulgen Al Jazeera'ya.