AYM, boşanan çiftin çocuklarının yurt dışına iadesi davasının uzun sürmesini “hak ihlali” saydı

Resmi Gazete’de yer alan karara göre, eşi ile 2010’da Türkiye’de evlenen başvurucu anne, bir süre sonra eşiyle Almanya’ya yerleşti. 2013 ve 2014’te iki çocuk sahibi olan çift, 2018’de çocuklarla Türkiye’ye geldikten sonra Gebze 3. Aile Mahkemesi’nde boşanma davası açtı. Mahkeme aynı yıl içinde çiftin boşanmasına, çocukların geçici velayetinin başvurucu anneye verilmesine ancak karar kesinleşinceye kadar çocukların yurt dışına çıkışının yasaklanmasına hükmetti.

Gebze Cumhuriyet Başsavcılığının, çocukların ikametlerinin Almanya olması nedeniyle 2019’da açtığı “mutat meskene iade” davası, başvurucu annenin itirazlarına rağmen temyiz incelemesinden de geçerek yaklaşık 3 yıl sonra 2022’de kesinleşti ve çocuklar Almanya’ya iade edildi.

Bunun üzerine anne, çocukların babaları tarafından psikolojik ve fiziksel tehlikeye maruz kalma ihtimalinin bulunduğu, bu konuda mahkemenin yeterli inceleme yapılmaksızın karar verdiğini, Türkiye’de yaşayan çocukların kendileriyle ilgilenmeyen babalarına teslim edilerek Almanya’ya dönmelerinin çocuğun üstün yararı ilkesiyle bağdaşmadığını ileri sürerek AYM’ye hak ihlali başvurusunda bulundu.

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, yargılamanın uzun sürmesi ve iadeye ilişkin yeterli değerlendirme yapılmadığı gerekçesiyle Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine hükmetti.

Kararın gerekçesinden

AYM kararında, Lahey Sözleşmesi’ne taraf bir devlette mutat olarak ikamet eden çocuğun, sözleşmeye taraf diğer bir devlet tarafından istisnai haller dışında ivedi şekilde iade edilmesinin zorunlu olduğu belirtildi.

Başvuru konusu olayda sürecin ivedilikle tamamlanmadığı aktarılan kararda, devletin pozitif yükümlülüklerinin yerine getirilmediği bu nedenle aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğini vurgulandı.

Diğer yandan, başvurucu annenin, çocukları Türkiye’ye zorla getirmediği ve Almanya’ya iadeleri durumunda psikolojik ve fiziksel tehlikeye maruz kalma ihtimallerinden bahsettiğine işaret edilen kararda, mahkeme tarafından bu durumun yeterli şekilde incelenmediği kaydedildi.

AYM’nin kararında, “Sonuç olarak somut olayın koşulları, çocuğun yüksek yararı ilkesi ve Lahey Sözleşmesi birlikte gözetilmek suretiyle aile hayatına saygı hakkı kapsamında ilgili ve yeterli gerekçeyle bir değerlendirme yapılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.” ifadesi kullanıldı.

Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.